„Powstańcy’44 – pamiętamy!” – inspiracje i materiały

Jeśli bierzesz udział w projekcie, a nie masz pomysłu na jego przeprowadzenie – zerknij tutaj! W tym poście będę publikowała materiały i pomysły nauczycieli z całej Polski.

Zanim skorzystasz – obejrzyj, sprawdź i podejmij decyzję, czy treści zawarte w materiałach są odpowiednie dla Twoich uczniów.

Lektury dla klas 7-8 szkoły podstawowej i uczniów szkół ponadpodstawowych – minimum jedna do wyboru (w całości lub fragmenty):

1. Pamiętnik z powstania warszawskiego – Miron Białoszewski,
2. Ziele na kraterze – Wańkowicz (fragmenty dotyczące Powstania Warszawskiego),
3. Warszawskie dzieci ’44. Prawdziwe historie dzieci w powstańczej Warszawie – Agnieszka Cubała,
4. Miłość bez jutra. Prawdziwe historie zakochanych z obozów, łagrów, więzień i gett – Agnieszka Cubała,
5. Miłość ’44. 44 prawdziwe historie powstańczej miłości – Agnieszka Cubała,
6. Kobiety ’44. Prawdziwe historie kobiet w powstańczej Warszawie – Agnieszka Cubała,
7. Artyści ’44 – Agnieszka Cubała,
8. Igrzyska życia i śmierci. Sportowcy w Powstaniu Warszawskim – Agnieszka Cubała,
9. Wolność ’44. Jaką lekcję przynosi nam dziś Powstanie Warszawskie? – Agnieszka Cubała,
10. Zwyczajni ’44. Ludność cywilna w powstaniu warszawskim – Agnieszka Cubała,
11. Dziewczyny z Powstania – Anna Herbich-Zychowicz,
12. Dni walczącej Stolicy – Władysław Bartoszewski
13. Powstanie ’44  – Norman Davies,
14. Antygona z Charłupi Małej. Zofia z Surmińskich Dobrzańska – Maciej Rataj,
15. Galop’44 – Monika Kowaleczko-Szumowska,
16. Kurier z Warszawy – Jan Nowak-Jeziorański,
17. Błyskawica. Historia Wandy Traczyk-Stawskiej – żołnierza powstania warszawskiego – Wójcik Michał,
18. Powstanie Warszawskie. Rozpoznani – Iza Michalewicz, Maciej Piwowarczuk,
19. Powstańcy – Magda Łucyan,
20. Wojna chłopięca. Pamiętnik z Powstania Warszawskiego – Bohdan Hryniewicz,
21. 2. K. K. Baczyński – poezja,
22. Tadeusz Gajcy – poezja,
23. Józef Szczepański „Ziutek” – poezja,
24. Archiwum Historii Mówionej – Muzeum Powstania Warszawskiego [dostęp: https://www.1944.pl/archiwum-historii-mowionej.html]

lub inne teksty wybrane przez nauczyciela (autorstwa uczestnika powstania lub o tematyce powstańczej).

Lektury dla klas 4-6 szkoły podstawowej:

1. Fajna ferajna – Monika Kowaleczko-Szumowska,
2. Zaklęcie na „W” – Michał Rusinek,
3. Asiunia – Joanna Papuzińska,
4. Mój tato szczęściarz – Joanna Papuzińska,
5. Czy wojna jest dla dziewczyn? – Paweł Beręsewicz,
6. Chwaty. Kolorowanki, łamigłówki i inne zadania – Wydawca: Muzeum Powstania Warszawskiego,
7. Kotka Brygidy – Joanna Rudniańska,
8. Krasnale i olbrzymy – Joanna Papuzińska,
9. Odzyskana niepodległość. 10 opowiadań z XX wieku – Grażyna Bąkiewicz Kazimierz Szymeczko Paweł Wakuła,
10. Powstanie Warszawskie. Pierwsze dni. Interaktywne spotkanie z historią – Mital Krzysztof

Inne propozycje książkowe

1. Taniec z Baczyńskim – Wiesław Budzyński
2. Jedyne takie muzeum. Odzyskana pamięć o Powstaniu Warszawskim – Piotr Legutko
3. Wspomnienia wojenne – Karolina Lanckorońska
4. Powstanie Warszawskie w 100 przedmiotach – Przemysław Słowiński i Teresa Kowalik
5. Pianista – Władysław Szpilman
6. Przewodnik po powstańczej Warszawie – Jerzy S. Majewski, Tomasz Urzykowski
7. Powstanie Warszawskie. Klub Poszukiwaczy Tajemnic – Joanna Myjak, Krzysztof Wiśniewski (kolorowanki),
8. „Chwaty. Kolorowanki, łamigłówki i inne zadania” – wyd. Muzeum Powstania Warszawskiego,
9. „Powstanie warszawskie” – komiks wyd. IPN,
10. Mały Powstaniec – Szymon Sławiński
11. Szklane ptaki. Opowieść o miłościach Krzysztofa Kamila Baczyńskiego – Zyskowska Katarzyna
12. Rzeź Woli. Zbrodnia nierozliczona – Piotr Gursztyn
13. Płonące pustkowie. Warszawa od upadku powstania do stycznia 1945. Relacje świadków – Marcin Ludwicki
14. Nasza powstańcza młodość. Rozmowy z bohaterami Polski Podziemnej – Małgorzata Czerwińska-Buczek
15. Wira z Powstania. Wspomnienia – Szlachetko Danuta, Szlachetko George,
16. Błyskawica. Historia Wandy Traczyk-Stawskiej, żołnierza powstania warszawskiego – Michał Wójcik

Obrazy, fotografie, grafiki

• Wystawa IPN „Ukradzione dzieciństwo”
• płótna Andrzeja Wróblewskiego,
• Paweł Kuczyński „Pokój”,
• Joe Scorsone, Alice Drueding „Alternatywy dla wojny”,
• Jacek Staniszewski „Wojna jest zła”,
• Justyna Krzywicka „Wojna jest zła”,
• fotografie z powstania warszawskiego,
• Muzeum Powstania Warszawskiego – fototeka,
• Album fotograficzny „Eugeniusz Lokajski BROK”

TiK

• „Ulice’44” – aplikacja na telefon,
• Canva – tworzenie plakatów, grafik,
• klasowy Padlet ze zbiorem prac projektowych,
• http://cardmaker.pythonanywhere.com/static/card/generator_postaci.html – generowanie kart postaci historycznych,
• tworzenie audiobooków (czytanie wierszy, fragmentów książek, tworzenie mówionego pamiętnika z perspektywy powstańca / harcerza),
• tworzenie filmów – o przebiegu powstania; wcielenie się w rolę dziennikarza i powstańca; nagrywanie wspomnień w roli powstańca/harcerza; o wartościach; o tym, czego nauczyli się w czasie projektu,
• prezentacje (PowerPoint, Canva),
• webquesty,
• tworzenie stacji zadaniowych z kodami QR,
• Quizizz, Kahoot,
• projekty w Genially,
• projektowanie symboli Warszawy i druk w drukarce 3D,
• obróbki cyfrowe starych fotografii,
• wykorzystanie gogli VR.

Konkursy

• recytatorski,
• literacki (pisanie opowiadania, wiersza, piosenki),
• wiedzy,
• plastyczny,
• na prezentację multimedialną.

Formy wypowiedzi

• opis przeżyć wewnętrznych – własnych po realizacji projektu lub wcielenie się w rolę uczestnika wydarzeń,
• recenzja lektury,
• kartka pocztowa do powstańca,
• życzenia – dla powstańców, dla Tili i jej męża z okazji narodzin córki (w nawiązaniu do „Ziela na kraterze” Wańkowicza),
• opowiadania twórcze i odtwórcze,
• komiksy,
• podanie – np. do dyrektora Muzeum Powstania Warszawskiego,
• rozprawki i wypowiedzi argumentacyjne nt. wojny,
• wywiady z powstańcami,
• kartka z dziennika lub pamiętnika,
• przemówienia i listy – do powstańców, do młodzieży,
• dedykacja w książce,
• referaty na tematy wskazane w projekcie,
• podziękowania – dla powstańców, instytucji upamiętniających powstanie, dla nauczycieli,
• scenariusze spotu reklamowego,
• scenariusz lekcji o powstaniu,
• zaproszenie – na koncert z okazji wybuchu powstania, na wystawę prac plastycznych o tematyce powstania,
• interpretacja dzieła ikonicznego,

Projekty

• lapbook,
• leporello,
• lektura w pudełku, pudełko historyczne,
• rysunkowy kodeks wartości,
• powstańcze menu,
• ilustracje, plakaty, obrazy – do wierszy, okładki książek,
• gazetki szkolne,
• album – trzy Warszawy: ulice, schrony, podziemia,
• tworzenie gier na podstawie wiedzy o powstaniu warszawskim,
• stemple z symbolem Polski Walczącej,
• opaski i koszulki z symbolami powstańczymi,
• broszury i informatory muzealne,
• makiety ukazujące fragmenty miasta,
• symboliczny krzyż powstańca,
• układanie szańca,
• projektowanie strojów z czasów wojennych,
• akcja kamyczkowa – rysowanie kotwic,
• gazetka powstańcza,
• notatki wizualne,
• broszury pop-up,
• komiksy,

Inne inicjatywy

• debaty, dyskusje – na temat wojny, pamięci o powstaniu, współczesnych wartości,
• spektakle i akademie szkolne, np. w okresie Zaduszek, wieczornice, noce w szkole,
• sadzenie roślin – np. 17 kwiatów jako upamiętnienie godziny W,
• tworzenie powstańczych dań,
• dbanie o lokalne symbole wojenne,
• wieczorki poetyckie,
• spotkania – z powstańcami, harcerzami, historykami,
• konkurs karaoke z piosenkami powstańczymi,
• szkolne biegi na cześć powstańców,
• szukanie uczestników powstania wśród lokalnej społeczności,
• tworzenie własnych ekspozycji muzealnych z eksponatami, daniami, strojami, barykadami, kuchnią polową, elementami audio-wizualnymi, napisami na ścianach, wystawami,
• wycieczki do Warszawy, wycieczki śladami postaci historycznych,
• międzyszkolny escape room.

Materiały dla nauczycieli

• „W godzinę śmierci naszej” – prezentacja IBE,
• Kino Szkoła – edukacja patriotyczna,
• kalendarium, kalendarium dzieje.pl,
• zasoby Muzeum Powstania Warszawskiego,
• mój webquest „Żywność w czasie powstania„,
• BohaterON w Twojej szkole – materiały,
• Zintegrowana Platforma Edukacyjna,
• Instytut Pamięci Narodowej, np. seria „Opowiedziane„,
• scenariusze lekcji do filmu „Sierpniowe niebo”,
• https://popkulturowcy.pl/2023/11/11/powstanie-warszawskie-w-popkulturze/

Materiały wideo

Pozostałe materiały:

• https://www.filmotekaszkolna.pl/dla-uczniow/materialy-filmoznawcze/kanal
• Tajemnice Państwa Podziemnego „Piekło kanałów”
• fragmenty serialu „Czas honoru: Powstanie”
• „Miasto’44”
• „Sierpniowe niebo. 63 dni  chwały”
• Spektakl „Pamiętnik z powstania warszawskiego”

Materiały audio

• materiały Polskiego Radia,